Hegel Migaś wykład I.

Migaś wykład Hegel 

Największy system, udało sie Heglowi połączyć najwyższe rewiry spekulacji filozoficznej z treścią empiryczną we wszystkich obszarach wiedzy. 

Urodził się w 1770 roku w Stuttgardzie w rodzinie urzędnika. Od dziecka miał kontakt z klasyczną literaturą grecką, matka miała na to wpływ.  Taka atmosfera panowała w całych Niemczech Odrodzenie. Rozpoczął studia 1788 teologiczne w Tybindze, jego kolegą ze był Schelling. Fascynacja rewolucją francuską, która na niego silnie działa, prądy odnowicielskie, polityczne ideowe wpływały na studentów. Miał się wykształcić na pastora. Czytano Russlla, Kanta. Należał do oficjalnego kościoła luterańskiego. Pod wpływem swoich studiów teologicznych i zainteresowania Kantem, filozofią praktyczna, ideą moralności która dochodzi do ustanowienia postulatu ideału istnienia Boga, doszukiwanie sie ślady Kanta w naukach Chrystusa,  moralność która obowiązuje całą ludzkość. Pierwsze próby pisarskie dotyczące kwestii teologicznych, religijnych. 

Objawił się też ten główny temat późniejszej filozofii Hegla, relacji miedzy skonczonoscią a nieskończonością. Pozwanego podejścia do zagadnienia nieskończoności 

Hegel uznaje judaizm jako religię fałszywą, bo nie w ten sposób rozumie istotę Boga, niewłaściwie traktuje to pojecie nieskończoności jako transcendencje oderwaną od życia, nad to formalistyczną. 

Hegel bedzie poszukiwał opisu zagadnienia nieskończoności właśnie w immanencji, w wewnętrznym opisie przeżyć skończonego bytu jakim jest człowiek. 

Hegel wprowadzi pojecie dobrej i złej nieskończoności. Zła to ta fałszywa zewnętrzna transcendenta wobec, świata, życia ludzkiego i dobra nieskończoność, właściwa wyrasta w niejako z empirii w tym immanentnym życiu ludzkim i w ludzkim działaniu, myśleniu zawsze skończonym. 

Po studiach Hegel zatrudniał się jako nauczyciel domowy najpierw w Szwajcarjii to trwało 6 lat. Podjął współpracę z takim czasopismem fil

W 1801roku, przy poparciu Schellinga dostał posadę prywatnego docenta na uniwersytecie w Jenie, prowadził wykłady. 

Ta bardzo rozgałęziona myśl hegla miała długo czas inkubacji żeby wypłynać. 

1806 dostał stanowisko profesora ze stałą pensją. Miał 37 lat. 

W 1807 kończył pod hukiem armat kończył pisać FD w Jenie. 

Po bitwie pod jeną Prusy przestały funkcjonować, znowu bez środków do życia. 

1808-1816 w gimnazjum w Norymberdze. Wydał Naukę Logiki. 

1816 katedrę w Heidelbergu. 

Wydał Encyklopedię Nauk Filozoficznych. Ona stanowi Zapis Systemu. 

1817 objął katedrę w Berlinie. 

Duże grono słuchaczy, też Polacy, Artur Cieszkowski.  

Całe życie sprowadza się do kariery akademickiej. Za życia wydał niewiele. 

Zasady Filozofii Prawa, wydał w Berlinie,  konspekt do wykładów. 

Wykładał Etykę, wykłady z filozofii dziejów, filozofii religii. Po śmierci. 

1831 zmarł na cholerę. 

 Spor interpretowania filozofii hegla. 

Interpretacja w str religii i liberalna, laicka. 

Filozofia Hegla. 

Jakim językiem, metodą się posługuje. 

Jest najtrudniejszy bo to się wiąże ze specyficznym opiekowaniem językiem. Posługuje sie terminami języka potocznego. Podmiot, idea, pojęcia, prawda, element, substancja nadaje im inne znaczenie. Zapośredniczenie, zniesienie. 

Zadaniem filozofii jest przezwyciężanie różnic. Mamy do czynienia z różnicami, odizolowane, zadaniem filozofii jest łączenie. Łączenie przeciwnych stanów rzeczy, ma się osiągnąć syntezę wiedzy o świecie. Nauka jak system filozoficzny który obejmuje wszystkie nauki. Synteza, zjednoczenie sprzeczności skończoności i nieskończoności...

Schelling zajmuje podmiotowo-przedmiotowy postać absolutu, obiektywistyczny wydźwięk. Intencja całościowa. 

Filozofia Schellinga zajmowała sie filozofią tożsamości, intuicyjny. Powtarzanie ze absolut jest sobą i tożsamy samym z sobą, bez systemu pojęciowego jest niedoskonałości dla Hegla. 

Filozofię jako konieczny system pojęciowy a nie intuicyjny. Synteza i przezwyciężanie wszystkich dualizmów. 

Pojęcia mają inne znaczenie. 

Prawda jest całością. Caloscia jest taka istotą która dochodzi do zakończenia. 

Wszystko domaga się interpretacji.

Prawda dynamizm pojęcia, obejmuje sobą wszechstronny opis rzeczywistość a w dodatku taki który z punktu zakończenia może zostać uznany za prawdę czyli teleologiczny opis, taki który ma jakiś cel. Prawda nie występuje tutaj jako wartość logiczna. 

Prawdziwą postacią istnienia prawdy może być tylko jej naukowy system czyli wiedza składająca sie z logicznie ze sobą powiązanych pojęć, które łączą się w całość. Prawda może być tylko system, bo jest całością a nie tylko fragmentem wiedzy o czymś a naukowy, bo Hegel nazywa myślenie spekulatywne prawdziwą nauką. Naukowy w sensie pojęciowym. Docieramy do istoty Heglowskiego myślenia, które polega na próbie uchwycenia rzeczywistości w jej ciągłym rozwoju, przemianie. Żeby uchwycić ten dynamizm rzeczywistości i myślenia jednocześnie to trzeba uczynić zakrzepłe myśli płynnymi czyli pojęcia którymi się filozofia posługuje nie mogą być pojęciami jasnymi i wyraźnymi w sensie Kartezjusza, tylko pojęciami płynnymi, o płynnych granicach przechodzących w siebie nawzajem. Filozofia nie powinna byc myśleniem w takich tradycyjnych kategoriach, jasności, wyraźności, klarowności pojęciowym, myśleniem opisującym statyczne stany rzeczy tylko  myśleniem opisującym przechodzenie jednego stanu rzeczy w drugi. 

Hegel wyróżnia dwa sposoby myślenia. 

Rezonujące które odpowiada tej władzy ludzkiego myślenia jakim jest rozsądek, to jest Kant, Kantowski intelekt. Takie myślenie odpowiada potrzebom praktycznym człowieka, codziennemu życiu i nauka szczegółowym, ktore opisują poszczególne aspekty rzeczywistości albo myślenia. Matematyka posługuje  sie myśleniem rezonującym, rozsądkiem. 

Ale by uniknąć myślenia które zatrzymuje sie na poziomie potrzeb praktycznych czy izolowanych stanów rzeczy trzeba zwrócić się ku myśleniu o prawdzie jako całości, ku myśleniu filozoficznemu. A to myślenie może zapewnić rozum, który jest wyższy od władzy poznawczej, przeciwnie niż u Kanta. Rozum dla Hegla jest właściwą władzą filozoficznego myślenia i poznawania i ustanawiania prawdy o rzeczywistości a dla Kanta rozum był tylko domeną dialektycznego pozoru, złudy, który owszem ma swoje pozytywne funkcje epistemologiczne ale ostatecznie prowadzi o manowce jeśli chodzi o naukowe poznanie rzeczywistości. U Hegla rozum pozwala przezwyciężyć dualizmy i jest zdolny do syntezy różnic. 

Myślenie rozsądkowe i rozumowe. 

Prawda i fałsz istoty na dwóch biegunach... Cytat. Negatywność substancji. 

Możliwe jest myślenie w kategoriach fałszywych. Zeby dojść do prawdy trzeba posłużyć sie zdolnością myślenia w kategoriach syntetycznych. 

Prawda w funkcji rozumowej. "Prawda jest jak dionizyjskie upojenie w którym żaden z uczestników nie jest pijany. W tym upojeniu rozpływa sie to wszystko co miało tendencje do odzielenia się od całości"

Mamy taką naukę w ktorej System przekształca sie  w jakieś misterium dionizyjskie upojenie jest stanem właściwym to poznania rzeczywistości. Precyzyjny podział rzeczywistości na kawałki fałszuje ją, chociaż przydaje jest w praktyce życiowej Dionizyjskie upojenie jest żywiołem rozumu. 

Analizy są stateczne, one drepczą w miejscu jak to Hegel mówi. Takie upojenie rozumowe to taka spekulacja, wzniesienie sie na poziom myślenia spekulatywnego gdzie z samych pojęć można wyprowadzić prawdę. Zamiar uczynienia filozofii taką dziedziną wypływa język Heglowski który jest czasami bardzo abstrakcyjny i trudny do zrozumienia a z drugiej strony jest to język ezopowy, posługujący sie metaforami, poetycki. Próba wzniesienia sie na poziom najwyższej abstrakcji za pomocą języka poetyckiego. To jest istota myślenia Heglowskie, właściwy żywioł myślenia spekulatywnego i na tym polega wyższość Hegla nad innymi filozofami którzy tez próbowali całościową wizję systemową zrealizować. filozoficzny stworzyć.

Myślenie filozoficzne nigdy nie powinno polegać na myśleniu z perspektywy zewnętrznej. Trzeba wejść w rzeczywistość zmieniającą. Od poziomu empirii trzeba próbować wznosić się za pomocą, żeby wznosić, przekraczać te statyczne stany opisywane i wznosić  się do dynamiki ruchu pojęciowego, czyli do tożsamości myślenia i bytu. A tożsamości myślenia i bytu to silny postulat mocnego realizmu. Jeżeli sie dąży do wyrażenia  w filozofii do tożsamości myślenia i bytu to się dąży do pokazania, że rzeczywistość jest natury rozumnej. 

Wszystko co rozumne jest rzeczywiste. 

Wszystko co rzeczywiste jest rozumne. Frag. Filozofii Prawa. 

Właściwa interpretacja jest taka ze rzeczywistość w sensie osiągnięcia egzystencji będacej istotnym elementem całości świata, całości wiedzy osiąga tylko co co w sposób istotny bierze udział w całości, nic partykularnego, przypadkowego lub przygodne. Nie są rzeczywistw patologie, skłonności, odosobniony przypadek polityczny. Rzeczywiste jest tylko to co składa sie na wizje całości. A przez to jest rozumne. Przez to że ma jakiś sens. To co nierzeczywiste nie ma sensu. Tak Hegel rozumie rzeczywistość, nie to co empirycznie dane ale to co składa się na jakaś istotną wizję, całość. Rewolucyjna postawa Hegla polegającej na tym zeby dążyć do racjonalizacji rzeczywistości. Tylko to by osiągnąć rzeczywistą egzystencje co spełnia funkcje rozumne.  Cało rzecz sprowadza sie do tego żeby prawdę ująć nie tylko jako substancje ale i jako podmiot. 

Substancja używa w sposób nie całkowicie zgodny z dotychczasowa terminologia, ale nie do końca. 

Co rozumiemy pod terminem substancją - to co jest istotą, byt, istota rzeczywistości. Prawda jest bytem bo ma charakter opisu rzeczywistości. Prawda ma wtedy charakter naukowy kiedy dociera do istoty rzeczywistości. W tym sensie prawda jest substancją. Substancjalną cechą naukowego systemu jest dotarcie do rzeczywistości. Dotarcie do bytu. A kiedy staje sie w tym samym stopniu podmiotem? Kiedy jest myślna. Prawda żeby była prawdą musi być nie tylko samą w sobie cechą rzeczywistości ale musi być opisana przez jakąś wiedzę. A wiedza jest zawsze wiedzą jakiegoś podmiotu. Na tym polega Heglowska tożsamość myślenia i bytu, że prawda jest zarazem substancją czyli ma byc cechą bytu, ontologiczna koncepcja prawdy jak i ma być zarazem cechą myślenia. Wiedza osiąga postać dopełnioną i racjonalną systemową wtedy kiedy jest tożsama z rzeczywistością, tożsama z bytem.  A wiedza jest zawsze wiedzą jakiegoś podmiotu, wiec prawda jest w takim samym stopniu podmiotem co bytem, tzn substancją co podmiotem. A ponieważ tożsamość myślenia i bytu jest cechą absolutu. Wiec Hegel może spokojnie użyć pojęcia absolutu, które przybiera w jego języku od razu odmianę Ducha. Dlatego że absolut jest w równym stopniu co bytem jest rownież podmiotem. Dlatego że jest myślący, inteligibilny. Nie myślenie psychologiczne, bo nie chodzi o to ze jest osobą ale że ma inteligibilną postać. Fascynacja Spinozy, echa. 

Ewolucja pojęciowe pojawi sie pod wpływem Hegla takich pojęć jak   prawdy, substancji, tożsamości myślenia i bytu pojawia sie pojecie ducha, jako absolutu. 

To że prawda jest czymś rzeczywistym, absolut zostaje osiągnięty jako duch. Innobyt. 

Duch jest substancja, podmiotem, nauką. Płynność pojęć.

Pojecie Ducha który jest prawdą tożsamości myślenia i bytu, który jest prawdą substancjalną-podmiotową, bytową i podmiotową, metafizyczną i epistemologiczną. 

Duch jeszcze nie rozwinięty nie, znalazł, nie przejrzał sie w innym elemencie niż sam jest bytem w sobie, pustą ideą absolutną, jeszcze nie wypełnioną treścią. Coś co jest logicznie rzecz biorąc punktem startową systemu. Pojęcia ducha, absolutu rozumianego jako byt w sobie, jako coś całościowego. Ale kiedy taki byt w sobie mogł siebie określić jako siebie, żeby ja mogło określić siebie jako ja właśnie, jako treściowe,  to musi się przeciwstawić jakiejś przedmiotowości, przejrzeć sie w przedmiocie. Ten duch Heglowski kiedy dopiero przegląda sie w czymś innym jako określonym, jako przedmiotowo określonym staje sie bytem dla siebie. W ramach tego samego ducha czyli absolutu. Mozna powiedzieć że przyroda wobec idei absolutnej tej na początku pustej jest bytem dla siebie, czyli bytem dla tego absolutu początkowego. A kiedy duch przejrzawszy sie w tym swoim innobycie, w tym czym sam w sobie juz nie jest ale czym się stał uzewnętrzniając sie, eksterioryzujac się to powraca wtedy fo siebie bogatszy o swoją treść i staje sie bytem w sobie i bytem dla siebie. To jest zarysowany ruch pojęć, który ma formę taką kolistą, albo spiralną. Cała filozofia Hegla bedzie sie w takiej spiralnej, kolistej formie rozwijać bo dynamika rzeczywistości i dopasowana do niej dynamika myślenia heglowskiego polega na takim ciągłym przeglądaniu sie w tym co dla mnie może być zewnętrzne co inne w stosunku do mnie, ale ponieważ ja to określam jest w zasadzie mną tylko przeze mnie weksterioryzowane, w tym przejrzeniu, przejściu powracam do siebie. Tak właśnie powstaje wiedza, ale tak właśnie toczy  się świat. 

To są podstawowe kategorie dialektyki heglowskiej. Zaraz przejdę do kategorii znoszenia się zapośredniczenia. 

Ta procedura takiego myślenia poprzez eksterioryzacje i powrót, poprzez negacje i znoszenie, poprzez tezę, antytezę i syntezę nazywa sie dialektyką. Można przedstawić ten sposób myślenia w postaci odwróconej spirali, myśl Heglowska rozwija się, robi coraz większe kręgi, od punktu startowego którym jest pojecie abstrakcyjne idei absolutnej. 

Dotarliśmy  Ducha, ktory jest bytem w sobie i dla siebie to mamy przynajmniej spekulatywnie pojęciową tożsamość jedność przedmiotu i podmiotu, mamy metafizycznie jak i dynamicznie przekroczony dualizm epistemologiczny ( empirycznego) podmiotu i przedmiotu. Mamy trzy punkty, startowy: idea absolutna, przedmiotowości i innobyt i byt w sobie i dla siebie. 

"Idea absolutna ma wiele postaci. A zadaniem filozofii jest ja przedstawić..."

Filozofia to pojecie, znowu mamy definicje pojęcia, które nie pokrywa sie z tradycyjnym rozumieniem pojęcia. Filozofia jako system nauki, jest pojęciem albo pojęcie jest  najwyższym poziomem istnienia prawdy. Tak wiec idea absolutna, która najpierw była pojęciem pustym, poprzez empiryczny rozwój rożnych obszarach powraca do siebie jako pełne pojecie. Chociaż sztuka i religia są innymi, niższymi sposobami realizacji prawdy. Najwyższą postacią realizacji prawdy, metodą osiągania jest filozofia i jedności tożsamości podmiotu i przedmiotu mamy do czynienia z głębokim przekonaniem, że poszczególne etapy budowania tego najwyższego pojęcia filozoficznego czyli dochodzenia do systemu filozoficznego pokrywają sie z etapami myślenia filozoficznego w ogóle, że historia filozofii pokrywa się z logiką rozwoju filozofii. Tak Hegel sadzi, dlatego wielka waga jaką przypisuje historii filozofii i wykłady w Berlinie historie filozofii, która opisuje w jego ujęciu rożne szkoły kierunki od antyku do jego czasów jako konieczne etapy realizowania się idei absolutnej poprzez dzieje filozofii. System filozoficzny który ma Hegel zamiar zbudować jest wtedy prawdziwie bogatym  systemem kiedy uwzględnia historie swojego budowania, jest tożsamy z historia filozofii

"Skoro filozofia jest systemem rozwoju to system jest rownież historia filozofii... "

Filozofia do dziedzina kultury zachodniej. Zaczyna się w Grecji, żadne filozofie orientalne nie bedą filozofiami. Filozofia zaczyna sie w Grecji i od tąd możemy mowić o filozofii jako o pewnej dziedzinie wiedzy. 

Opis metody Hegla która ma byc stosowana w osiagnięciu jedności myślenia i bytu, Hegle używa takich kategorii jak zapośredniczenie czy też znoszenie, negacji - negacji. To przechodzenie abstrakcyjnej postaci wiedzy w ten w jej  postać innobyt wiedzy nie może być jednym aktem, musi być procesem posiadającym pewne etapy i właśnie ten proces nazywa Hegel zapośredniczeniem. Aby jakaś  treść wiedzy stała sie bogatsza, nie była abstrakcyjna, nabrała przedmiotowych treści, by była zobiektywizowanych potrzeba dokonać tego zapośredniczenia. To zapośredniczenie to eksploracja, jest zawsze na zewnątrz. Takim zapośredniczeniem jest przyroda ale dla każdego fragmetu wiedzie jest zawsze empiria. Tylko empiryczne przejrzenie sie jakiej rzeczywistości możliwe jest napełnienie treścią spekulatywnego pojęcia. Przyroda też jest bezpośrednim przejawem ducha, ma w sobie inteligibilność zawartą, ma pewną rozumność bo to podmiotowość jest w przyrodzie, poprzez badanie przyrody trzeba dojść do wyłonienia sie inteligencji. Filozofia przyrody jest i Hegla uboga. Stad Idealizm, mówi o ruchu pojęć a nie o procesach przyrodniczych. Idealizm wyraża sie w tym,że postać absolutu, którą nazywa duchem, bo jest czymś podmiotowym, że duch jest podmiotem. Nie traktuje tego ducha jako rzeczywistości przestrzennej ale jednocześnie jako rzeczywistość czasową. Duch to ja empiryczne jest jakimś punktem wyjścia analizy, ale nie jest żadną cielesnością, natomiast czasowo jest objęte ja jest czymś bo poprzez swoje eksterioryzacje i zapośredniczenia trwa w czasie, natomiast w przestrzeni jest takim punktem nieprzestrzennym. Ponieważ podmiotowość ma formę  czasową  to cały absolut zyskuje formę czasową. Absolut sie rozwija, ma formę czasową, ma rożne fazy czasowe i te fazy są koniecznymi etapami rozwoju absolutu. Ten idealizm sprowadza się do tego, że jedyną rzeczywistością która duch jest jest rozwój czasowy. Podmiotowość to czas. To eksterioryziwanie siebie, pojęcia czy podmiotu, ja w jakaś empiryczną treść to przekraczanie dotychczasowej postaci jego istnienia. I to nazywa znoszeniem. Ale na czym polega to znoszenie? 

Na tym wyższym etapie zostaje zachowany ten wcześniejszy etap. Nie jest tak że każdy wcześniejszy etap rozwoju rzeczywistości jest puszczeniem w niepamięć etapu poprzedniego. Etap poprzedni zostaje zachowany w tym sensie że zostaje zapamiętany. Kategoria znoszenie jest kategorią centralną Heglowskiej dialektyki, Heglowskiego myślenia. Jest to jednoczesne negowanie i jednoczesne zachowywanie. 

Każdy moment rozwijającej sie rzeczywistości znajduje swoje zapośredniczenie właśnie w innym momencie ale za pomocą negacji jest powrotem do tego pierwszego momentu ale na wyższym poziomie. O bogatszej treści. Nawiązanie do Spinozy. Wszystko co określone jest zaprzeczeniem. Zeby zdobyć coś trzeba dostrzec różnice. Żeby coś kreślić trzeba określić to jako coś innego niż reszta. Każde mysle nie zaprzeczeniem jednocześnie tego co nie jest tym co określamy. To zapośredniczenie i wznoszenie polega na tym takim ruchu negacji negacji. Wszystko rozwija się poprzez negację poprzedniej negacji. Przejście od tezy poprzez antytezę do syntezy. I to jest taka dialektyka rewolucyjna. Bo negacje nie są potwierdzeniem afirmacją tylko znoszeniem, zaprzeczeniem, negacją, wznoszeniem sie na wyższy poziom. 

Ten sposób myślenia, takie płynne, wychodzące z siebie poprzez zapośredniczenia negacje pojęcia nazywamy dialektyką Heglowską. A dialektyka jest jedyna prawdziwą metodą budowania systemu naukowego. 

Stosunek Hegla do swoich poprzedników. Hegel był orędownikiem studiowania historii filozofii, do wielu poprzednich filozofów nawiązywał. 

Spinoza - Spinoza nie opisuje tego absolutu czyli Boga w charakterze podmiotowym, to Hegel na rożnego ze ducha, absolut przyjmuje jako podmiot. 

Oczywiscie nawiązuje do Kanta. Jest przeciwny rzeczy samej w sobie bo są tam śladu dualizmu epistemologiczno-metafizyczna. Na pewno silnie go inspiruje. Transcendentalna idea jedności apercepcji, czyli ja myślę musi mu towarzyszyć a druga to syntetyczna prawda sądów a priori. Widać że te idee silnie go inspirują, chociaż bezpośrednio o tym nie pisze. 

Idea transcendentalnej jedności apercepcji to jest idea punktu startowego systemy filozoficznego. Żeby opisać rozwijającą się wiedzę o rzeczywistości albo żeby opisać samą rzeczywistość trzeba przyjąć jakiś punkt startowy tym punktem jest transcendentalny podmiot, bo transcendentalna myśl apercepcji to nic innego jak taka transcendentalna perspektywa podmiotu, który uprawia   Wiedzę. To jest idea Kantowska ktorą Hegel przejmuje. Jego absolut jest podmiotem. 

System Heglowski na pewno jest transcendentalny w tym sensie, że bada warunki możliwości wiedzy o rzeczywistości. Tymi warunkami jest m innymi to że trzeba mowić o podmiocie, który wyprzedzać wszelką rzeczywistość. Ta abstrakcyjna idea ma charakter podmiotowy. ( czyli baz podmiotu by nie było rozwoju rzeczywistości)  

Oczywiście nie chodzi o to że idea stwarza przyrodę, nigdy nie mówił w takich kategoriach nigdy nie mówił o stwarzaniu przyrody z niczego. 

Hegel raczej bada strukturę tej dynamiki rozwijającej się rzeczywistości niż genezę. 

Druga idea to idea syntetycznych sądów a priori nie ma bezpośredniego badania Hegla,nad tezą, że istnieją syntetyczne sądy a priori ale cała dialektyka Heglowska konieczność płynności pojęć, przezwyciężeniem  dualizmów czyli podmiotu, przedmiotu, skończoności, nieskończoności, bytu, myślenia to nic jak próba potwierdzenia w swoim myśleniu filozoficznym przez Hegla że a priori można dokonywać syntez. Spekulatywnie. Syntezy które Hegel proponuje w swojej filozofii są syntezami a priori. One wypelniaja treść empiryczną ale Hegel nie zaczyna od filozofii przyrody by pokazać jak wyłania się z niej duch, zaczyna od pewnej postaci ducha, od formy a priori by potem pokazać jak z tego można wyprowadzić pewne formy empirii. Idea syntezy jako systemu nauki, wiedzy to jest potwierdzenie Kantowskiego przekonania o istnieniu syntetycznych sadów a priori. Jest zasadnicza różnica miedzy Heglem a Kantem. U Hegla ze względu na jego idealizm wyrażający się właśnie w nacisku na te stone podmiotową, idealną, idealizm wziął górę. Hegel nie mówi nigdzie o tym, że synteza dokonuje sie poprzez ogląd  zmysłowy, syntezy są czysto pojęciowe a u Kanta sądy syntetyczne a priori są możliwe tylko przez naoczność, poprzez ogląd zmysłowy, tylko to jest konstytutywne poznanie. Mamy zasadniczą różnice. Dla Kanta jedyna prawdziwa wiedza verstand moze sie tworzyć z intelektu dzięki syntezom zmysłowym a u hegla nie pierwszy ogląd jest statyczny, a dopiero rozum Vernund zdolny jest do syntez pojęciowych ale na poziomie spekulatywnym a nie oglądu zmysłowego. 

Jesli chodzi o Fistego ta podmiotowa strona absolutu Heglu urzekła i likwidacja kantowskiej rzeczy samej w sobie ale ogólnie Fischte zainspirował hegla w takim swoim wykładzie popularnym pismach jak powołanie człowieka, o moralnoscibi prawie gdzie Fischte pokazywał takiego nieskończonego moralnego doskonalenia się ludzkości poprzez posłuszeństwo rozumowi czyli imperatyw kategoryczny Kanta oraz poprzez doskonalenie systemu prawnego polityczno i ta idea doskonalenia moralnego poprzez instytucje polityczno prawne hegla mocno zainspirowały zwłaszcza w jego wykładach z filozofii dziejów i zasad filozofii prawa. 

Natomiast razi Hegla subiektywna taka aura mistyczna filozofia Fischtego i moralizatorstwo, Hegel starał sie szukać empirycznych dowodów, stad jego studia historyczne, empirycznych dowodów na to, że taka idea doskonalenia sie moralnego znajduje potwierdzenie w historii ludzkości całej, od dalekiego wschodu i zamierzchłych czasów, poprzez antyk Grecki do współczesnych czasów. 

Schelling początkowo Hegel jest przekonany o absolutnej słuszności Schellinga a potem zaczyna przyjmować coraz większy dystans co do jego filozofii tożsamości ze względu na ten intuicyjny charakter tej filozofii. Hegel daży do wyrazu filozoficznego w postaci spekulatywnych idei, spekulatywnych pojęć a nie odnowy intelektualne. To odsuwa go od Schellinga tej ciężkiej uwagi z FD, z tego powodu ich przyjaźń sie zakończyła. 

Ta jedna wiedza że w absolucie wszystko jest równe, albo inaczej mówiąc... Wszystkie krowy są czarne. 

Schelling jest naiwny i to co głosi w filozofii moralności to pustka poznania, abstrakcja a nie rzeczywista wiedza. 

Interpretacja Hegla poszła w dwie strony, ze względu na język, używa często zamiennie z  pojęciem idei absolutnej, czy ducha absolutnego słowa Bóg uważany za teistycznej konserwatywna że jest filozofem idei chrześcijańskiego objawienia, albo druga heglowska filozofia, Heglowski duch obecny w niej czy absolut nie wyraża nic innego tylko pompatycznie wyrażaną idee że ludzkość i ludzka kultura w postaci sztuki, religii, filozofii, osiąga poprzez swoją historie, poprzez swoje rozwojowe etapy i poprzez gwałtowne załamania, bo to się odbywa poprzez zapośredniczenia, załamania ,  negacje ze ten duch zdobywa ciagle w sposób nieskończony, to formy osiągania przez samą rzeczywistość jakiejś postaci samowiedzy. To rzeczywistość wyłania z siebie ducha. To ludzka kultura jest przejawem tego co można nazwać duchem a najwyższym przejawem tego ducha myślenie  pojęciowe ale myślenie pojęciowe nie w postaci pojęć sztywnych tylko płynnych, niczym dionizyjskie upojenie. I Hegel jest przekonany że ta ludzka historia , ludzka kultura we wszystkich swoich formach instytucjonalnych, psychologicznych, religijna, artystycznych że ona w tych swoich różnorakich formach prowadzi do samorozumienie. Jest to swoisty panteizm można powiedzieć. To rzeczywistość osiąga poziom wiedzy, u Spinozy, Hegel nie startuje od wypełnionej treścią idei absolutnej, tylko pustej idei, jest to struktura logiczna. Empirycznie zaczyna sie wszystko wraz z ludzką historią, na zachodzie, ten błysk myśli która daży do samowiedzy. A tą samowiedzę osiąga w rożnych formach, najwyższą jest filozofia ale konkurencyjne są dwie: sztuka i religia. Ale żeby sztuka, religia i filozofia jako pewne formy kultury, wiedzy mogły funkcjonować muszą być zapewniona infrastruktura materialna, czyli prawo państwowe, muszą być systemy prawne, systemy polityczne, społeczeństwo obywatelskie zorganizowane odpowiednio żeby mogło uprawiać naukę. 

Ulubiony autor Smith.